πατάτα

πατάτα
(σολανό το κονδυλόρριζο). Ποώδες φυτό της οικογένειας των σολανιδών (δικοτυλήδονα), που κατάγεται από το Περού, τη Βολιβία και το Μεξικό. Εισήχθη στην Ευρώπη κατά το δεύτερο μισό του 16ου αι. ως σπάνιο φυτό για μελέτη, και μόνο το 1663, εξαιτίας μιας φοβερής σιτοδείας, χρησιμοποιήθηκε στην Ιρλανδία διατροφή· κατόπιν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί διεύρυναν την καλλιέργεια και τη χρήση του. Από τότε, η π. καλλιεργείται σε όλες τις ηπείρους από τον 70ό παράλληλο έως τους Τροπικούς. Στην Ελλάδα η καλλιέργειά της εισήχθη από τον Καποδίστρια. Το 1830 καλλιεργήθηκε πειραματικά από τον γεωπόνο Παλαιολόγο στο αγροκήπιο της Τίρυνθας. Παρά τις προσπάθειες που είχαν καταβληθεί, συνάντησε την αδιαφορία και τη δυσπιστία, γι’ αυτό και διαδόθηκε με πολύ βραδύ ρυθμό. Μόνο μετά το 1880 η ελληνική παραγωγή π. άρχισε να καλύπτει τις εσωτερικές ανάγκες. Το φυτό είναι ετήσιο, έχει βλαστούς γωνιώδεις, χονδροειδώς διασταυρούμενους, ύψους 40 εκ. έως 1 μ., άλλοτε όρθιους και άλλοτε με πλάγια κατεύθυνση· τα φύλλα είναι φτερωτά, τραχιά, με χρώμα πράσινο θαμπό, και λιγότερο ή περισσότερο χνουδωτή την κάτω επιφάνεια. Τα άνθη, διατεταγμένα κατά κορύμβους, είναι συμπέταλα, αστεροειδή, πεντάλοβα και έχουν χρώμα λευκό ή ρόδινοϊώδες· οι στήμονες είναι υπόγυνοι με επιμήκεις, κίτρινους ανθήρες. Η ωοθήκη είναι δίχωρη με πολλά ωοκύτταρα· ωριμάζοντας μετασχηματίζεται σε σφαιρική ράγα, χοντρή όσο περίπου ένα φουντούκι, κίτρινη κατά την ωρίμαση, σαρκώδη, με πολλά σπέρματα. Η π. παράγει κονδύλους, τις γνωστές πατάτες, που είναι πλούσιες σε άμυλο και χρησιμεύουν ειδικά για τη διατροφή των ανθρώπων· καλλιεργούνται όμως και ποικιλίες για παραγωγή κτηνοτροφών, όπως επίσης και για παραγωγή αμυλόκονης. Σήμερα είναι γνωστές εκατοντάδες ποικιλίες π., πρώιμες ή όψιμες, στρογγυλές, πεπλατυσμένες ή επιμήκεις, με σάρκα λευκή ή κίτρινη. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως λευκόσαρκες ποικιλίες όπως οι Up-to-date, Arran Banner, Sebago κλπ., και, κατά δεύτερο λόγο, και κυρίως για εξαγωγή, οι κιτρινόσαρκες, όπως οι Fina, Ari, κλπ. Οι κόνδυλοι της π. περιέχουν κατά μέσον όρο 72-78% νερό, 13-17% άμυλο, 1,5-2,2% πρωτεΐνες και επίσης κυτταρίνη, ανόργανα άλατα (ιδιαίτερα κάλιο), λίπη, σάκχαρα, βιταμίνες Α και C. Στη βιομηχανία, με το άμυλο της π. παρασκευάζονται υλικά για το φινίρισμα υφασμάτων και χάρτου, πούδρες και διάφορα καλλυντικά, γλυκόζη, διάφορα γλυκά, δεξτρίνη, αμυλόκολλες και αιθυλική αλκοόλη. Ανθισμένο φυτό πατάτας (σολανόν το κονδυλόριζο). Κόνδυλοι πατάτας. Η πατάτα κατάγεται από τη Ν. Αμερική, αλλά καλλιεργείται σε όλες τις ηπείρους. Συγκομιδή πατάτας σε μονάδα παραγωγής έξω από την πόλη Μίνσκ της Λευκορωσίας (φωτ. ΑΠΕ).
* * *
η
1. κοινή ονομασία τού πολυετούς ποώδους ετήσιου φυτού Solamum tuberosum τού γένους σολανό
2. κοινή ονομασία τού εδώδιμου κονδύλου τού φυτού αυτού
3. (χλευαστικά) χοντρή και δυσκίνητη γυναίκα
4. μτφ. α) χοντρό λάθος
β) (για πράγμα ή κατάσταση) ανοησία, σαχλαμάρα.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ισπαν. patata < αμερικαν. batata].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • πατάτα — η (λ. ιταλ.), ο γνωστός καρπός της πατατιάς …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • κόνδυλος — I (Ανατ.) Προεξοχή οστού, που αποτελεί μέρος μιας άρθρωσης και η οποία, με το κυλινδρικό σχήμα της, περιορίζει τις κινήσεις του οστού σε ένα ορισμένο επίπεδο. Οι κυριότεροι κ. είναι της κάτω γνάθου (σιαγόνας), του ινιακού οστού, του κάτω άκρου… …   Dictionary of Greek

  • Pomme de terre — Pour les articles homonymes, voir Pomme de terre (homonymie) et Patate (homonymie) …   Wikipédia en Français

  • Liste des appellations européennes de fruits, légumes et céréales — Cette liste des appellations européennes de fruits, légumes, céréales et condiments recense les productions végétales destinées à l alimentation humaine inscrites sur les registres européens des AOP (appellation d origine protégée et IGP… …   Wikipédia en Français

  • Liste des appellations protégées de pomme de terre — Jersey Royal Potatoes, première AOP européenne de pommes de terre (1996) Cette liste recense les appellations et dénominations protégées concernant des productions de pomme de terre …   Wikipédia en Français

  • βολβός — Μικρός υπόγειος βλαστός, που αποτελείται από πολλά παχιά, αποχρωματισμένα φύλλα, σαν πλατιά λέπια ή σαν χιτώνες, έτσι ώστε το ένα καλύπτει το άλλο, σε ομόκεντρη κυκλική ή σπειροειδή διάταξη. Στο κέντρο του β. και πάνω από τον δισκοειδή βλαστητικό …   Dictionary of Greek

  • κορμός — Το φυτικό σώμα των κορμοφύτων, το οποίο περιλαμβάνει τη ρίζα, τον βλαστό και τα φύλλα. Η ρίζα στηρίζει το φυτό στο υπόστρωμα και του παρέχει νερό και θρεπτικά συστατικά, ο βλαστός φέρει τα φύλλα, τα άνθη και τους καρπούς, ενώ τα φύλλα, τέλος,… …   Dictionary of Greek

  • κόρμος — Το φυτικό σώμα των κορμοφύτων, το οποίο περιλαμβάνει τη ρίζα, τον βλαστό και τα φύλλα. Η ρίζα στηρίζει το φυτό στο υπόστρωμα και του παρέχει νερό και θρεπτικά συστατικά, ο βλαστός φέρει τα φύλλα, τα άνθη και τους καρπούς, ενώ τα φύλλα, τέλος,… …   Dictionary of Greek

  • πατατιά — η [πατάτα] το φυτό πατάτα …   Dictionary of Greek

  • σολανίδες — (Solanaceae). Οικογένεια φυτών της τάξης των σωληνανθών ή τουμπιφλόρων (δικοτυλήδονα), που είναι διαδομένα κυρίως στις τροπικές ζώνες, αλλά και στις θερμές και εύκρατες των δύο ημισφαίριων· το μεγαλύτερο μέρος τους ωστόσο κατάγεται από τη νότια… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”